ساهاجا یوگا روشی از یوگاست که بر اتحاد درونی و هماهنگی با خود تأکید دارد.
اما برخلاف بسیاری از سبکهای یوگا که بیشتر بر حرکات فیزیکی تمرکز دارند، این روش فقط از طریق مراقبه و مدیتیشن به آگاهی عمیقتر و آرامش ذهنی کمک میکند.
در ساهاجا یوگا، تمرکز اصلی بر چاکراها یا مراکز انرژی در بدن است و با تکنیکهای خاصی، جریان انرژی درونی را متعادل میکند.
این روش میتواند ابزاری برای مقابله با استرس و رسیدن به آرامش باشد.
ساهاجا یوگا در حال حاضر در ایران در دسترس نیست و هیچ کلاسی تحت این عنوان برگزار نمیشود.
اما اگر به دنبال تجربهای مشابه برای رسیدن به آرامش ذهن و تعادل درونی هستید، انواع مدیتیشن میتوانند جایگزین مناسبی باشند.
مدیتیشن روشی ساده و در دسترس است که به شما کمک میکند ذهن خود را آرام کنید، استرس را کاهش دهید و به تعادل روحی برسید.
با این حال درک این موضوع که ساهاجا یوگا چیست؟ بهتر میتواند به شما کمک کند تا در مسیر رسیدن به آرامش ذهنی و جسمی قدم بردارید.
پس در ادامه همراه ما باشید تا بهصورت کاملتر به این سبک یوگا بپردازیم.
برای رسیدن به آرامش ذهن و تعادل روحی، در دورههای مدیتیشن ما شرکت کنید:
فهرست مطالب
اصول و مفاهیم بنیادی ساهاجا یوگا
تغییرات ناشی از تمرین ساهاجا یوگا در هر فرد
ویژگیهای منحصربهفرد ساهاجا یوگا؛ تفاوت آن با سایر سبکهای یوگا
فواید ساهاجا یوگا چیست؟ (بررسی 12 مورد)
چه کسانی میتوانند از یوگای ساهاجا بهرهمند شوند؟
زمان و مکان مناسب برای تمرین ساهاجا یوگا
ساهاجا یوگا یک تمرین یوگا است یا مدیتیشن؟
حرف آخر: تجربهای نو از مدیتیشن
معرفی ساهاجا یوگا

ساهاجا یوگا (Sahaja Yoga)، روشی از مدیتیشن است که به افراد کمک میکند از شلوغی ذهن فاصله بگیرند و به آرامش درونی دست یابند.
در زبان سانسکریت، «ساهاجا» به معنای «با تولد آمده» است (که در آن «ساها» یعنی «با یا همراه» و «جا» یعنی «تولد یافته») و «یوگا» به معنای اتحاد است.
بنابراین معنای ساهاجا یوگا را میتوان بهعنوان «اتحادی که با آن متولد شدهایم» در نظر گرفت.
این اتحاد بین ذات واقعی شما و نیرویی است که در تمام اجزای زندگی نفوذ دارد و از طریق فرآیندی حاصل میشود که انرژی نهفته به نام «کندالینی» را که در هر انسان وجود دارد، بیدار میکند.
پس در این روش، تمرکز بر آگاهی درونی و بیداری کندالینی است.
هنگامی که انرژی کندالینی بیدار میشود، فرد به حالتی از آگاهی بدون فکر میرسد؛ وضعیتی که در آن ذهن آرام است و تمرکز بر لحظهی حال تقویت میشود.
اگر میخواهید بهتر این موضوع را درک کنید، مطلب «کندالینی چیست؟» را بخوانید.
البته شایان ذکر است که در مدیتیشن نیز تکنیکهای مختلفی برای آزاد کردن انرژی کندالینی وجود دارد.
پس نیازی نیست نگران این باشید که چون برای ساهاجا یوگا در ایران کلاسی وجود ندارد، نمیتوانید انرژی کندالینی را بیدار کنید.
حال که متوجه شدید ساهاجا یوگا چیست، در ادامه به بررسی تاریخچهی این سبک میپردازیم.
تاریخچه ساهاجا یوگا

ساهاجا یوگا در سال ۱۹۷۰ توسط شری ماتاجی نیرمالا دیوی (Shri Mataji Nirmala Devi) در هند بنیانگذاری شد.
او بر این باور بود که انسانها علاوه بر بدن فیزیکی، دارای یک سیستم انرژی هستند که شامل کانالهای انرژی یا نادیها و مراکز انرژی یا همان انواع چاکراها میشود.
ماتاجی، این روش را بهعنوان راهی برای بیداری معنوی و خودشناسی معرفی کرد.
او بر این اعتقاد بود که با فعال شدن کندالینی، فرد به آگاهی عمیق و خودشناسی دست مییابد.
یوگی (یوگی کیست؟ فردی که یوگا انجام میدهد و به دنبال آگاهی و تحقق درونی است) از طریق مراقبه در ساهاجا یوگا، میتواند این انرژی را بیدار کند و به رشد آگاهی و تعادل ذهنی، عاطفی و جسمی برسد.
ماتاجی که تأثیر شگرف این روش را در زندگی اطرافیانش مشاهده کرد، تصمیم گرفت آن را به جهان معرفی کند و به همین دلیل، سالها در سفر بود تا تجربیات خود را با دیگران به اشتراک بگذارد.
او معتقد بود که این روش باید در دسترس همگان باشد و بنابراین کلاسهای خود را رایگان برگزار میکرد.
امروزه در بیش از ۹۵ کشور جهان (به جز ایران)، افراد از این تجربه معنوی بهرهمند میشوند.
اصول و مفاهیم بنیادی ساهاجا یوگا
در بدن انسان، یک سیستم بسیار ظریف وجود دارد که از جسم، فکر، احساس و جسم ما مراقبت میکند.
این سیستم به شرح زیر است:
- کندالینی، یک انرژی زنده
- ۳ کانال انرژی Nadis
- ۷ مرکز اصلی انرژی یا همان چاکراها
وقتی انرژی کندالینی از پایین ستون فقرات به سمت بالا جریان مییابد، هفت چاکرای اصلی بدن را فعال میکند و فرد ممکن است این انرژی را بهصورت ارتعاشات خنک روی دستها و بالای سر خود احساس کند، مثل نسیمی خنک که به آرامی وزیده میشود.
از طریق این ارتعاشات است که فرد، فراتر از فکر و احساسات، آگاهی جدیدی به دست میآورد.
ساهاجا یوگا بر پایه چند اصل اساسی بنا شده است:
- بیداری کندالینی: انرژی درونی که در انتهای ستون فقرات قرار دارد و با تمرینات خاصی فعال میشود.
- خودشناسی: امکان درک واقعی از ماهیت درونی و ارتباط با انرژی کیهانی را به فرد میدهد.
- تعادل درونی: میان ذهن، جسم و روح هماهنگی ایجاد میکند.
- آگاهی بدون فکر: حالتی است که در آن، ذهن فرد از افکار زائد آزاد میشود و در آرامش عمیق قرار میگیرد.
این اصول در مدیتیشن نیز وجود دارد و با کمک تکنیکهای مدیتیشن نیز میتوان انرژی کندالینی را بیدار کرد و بدون آنکه افکار زائد شما را آزار دهند، به خودشناسی، تعادل درونی و آگاهی رسید.
روش اجرای ساهاجا یوگا

ساهاجا یوگا معمولاً تحت هدایت یک مربی یا راهنما انجام میشود، بهویژه برای کسانی که تازه شروع کردهاند.
در این روش، مربی با کمک تمرینات خاص، فرد را در بیداری انرژی درونی (کندالینی) راهنمایی میکند.
پس از یادگیری اصول ساهاجا یوگا، افراد میتوانند بهصورت مستقل تمرین کنند.
در این حالت، فرد بهتنهایی و در سکوت، با تمرکز بر انرژی درونی و مراکز انرژی (چاکراها) مدیتیشن میکند.
مراحل اصلی ساهاجا یوگا عبارتاند از:
- نشستن در محیطی آرام: مکانی بدون سروصدا و مزاحمت انتخاب کنید.
- حفظ وضعیت بدنی مناسب: بهصورت راحت و بدون ایجاد تنش در بدن بنشینید.
- تمرکز روی کندالینی: توجه خود را به انتهای ستون فقرات معطوف کنید.
- استفاده از جملات مثبت: عبارات مثبت برای بیداری انرژی درونی را تکرار کنید.
- حس کردن جریان انرژی: زمانی که کندالینی فعال شود، احساس خنکی یا گرما در کف دستان و سر خواهید داشت.
در مدیتیشن نیز تقریباً همین مراحل اجرا میشود با این تفاوت که برای بیدار کردن انرژی کندالینی، باید از یکسری تکنیکها استفاده کرد.
با توجه به اینکه ساهاجا یوگا در ایران در دسترس نیست، شما میتوانید برای بیدار کردن انرژی کندالینی از مدیتیشن کمک بگیرید.
MNstudio، یکی از استودیوهای معتبر و مطرح یوگا در ایران است که انواع دوره مدیتیشن را با مربیان حرفهای برگزار میکند.
تغییرات ناشی از تمرین ساهاجا یوگا در هر فرد

پس از تجربه خودآگاهی در یوگای ساهاجا، فرد میتواند به کشف چاکراهای خود بپردازد و با تقویت آنها، ویژگیهای شخصیاش را بهبود بخشد.
با گذشت زمان، ممکن است فرد بیشتر به ارزشهای واقعی زندگی پی ببرد و آگاهتر شود.
در طول این سفر معنوی، ساهاجا یوگا میتواند به شما کمک کند تا توجه خود را بر چاکراهای خاص متمرکز و جنبههای کیفی مرتبط با آنها را تقویت کنید.
برای مثال:
- در چاکرای اول (مولادهارا)، شما بیگناهی کودکانه و حکمت درونی و شهودی خود را دوباره کشف میکنید.
- در چاکرای دوم (سوادیستانا)، شما به غریزههای خلاقانه خود دست مییابید و آنها را فعال میکنید.
- چاکرای سوم (مانیپورا) به شما کمک میکند تا حس رضایت پیدا کنید و دستاوردهای خود را مدیریت کنید.
- چاکرای چهارم (آناهاتا) به شما کمک میکند تا قلب خود را باز کنید و به همه کسانی که در اطرافتان هستند، مهربانی و همدلی نشان داده و روابط خانوادگی را پرورش دهید.
- چاکرای پنجم (ویشودا) به شما کمک میکند تا ارتباطات بهتری برقرار کنید و در موقعیتهای استرسزا احساس تعادل و آرامش داشته باشید. همچنین میتوانید با فصاحت و وضوح بیشتری صحبت کنید و در همه جنبههای زندگیتان بهتر عمل کنید.
- چاکرای ششم (آجنا) به شما کمک میکند تا تقریباً از همه و همهچیز بگذرید، تا بتوانید بدون معطلی یا کینه به جلو حرکت کنید و با خودِ آزاد و قدرتمند درونتان ارتباط برقرار کنید.
- چاکرای هفتم (تاج یا ساهاسرارا) در ساهاجا یوگا شکوه نهایی را به نمایش میگذارد. این چاکرا تمام ویژگیهای درونی شما را یکپارچه میکند و به شما اجازه میدهد تا به طبیعت و کائنات متصل بمانید و احساس کنید که بخشی از آن هستید. این ارتباط تحولآفرین به شما کمک میکند تا معنای عمیقتر و هدف واقعی زندگی خود را درک کنید و در نهایت به بالاترین پتانسیل خود برسید.
ویژگیهای منحصربهفرد ساهاجا یوگا؛ تفاوت آن با سایر سبکهای یوگا
ساهاجا یوگا دارای ویژگیها و تفاوتهای منحصربهفردی است که آن را از سایر سبکهای یوگا متمایز میکند.
در ادامه، به مهمترین ویژگیهای این سیستم یوگا اشاره میکنیم:
- آغاز با خودآگاهی: در ساهاجا یوگا، مدیتیشن با “Self-Realization” یا همان خودآگاهی شروع میشود. این بدان معناست که فرد به طور مستقیم و در همان ابتدا به آگاهی دست پیدا میکند. در حالی که در سایر سبک های یوگا این هدف به عنوان یک رویای دور در نظر گرفته میشود.
- رشد تدریجی و طبیعی: در گذشته، شاگردان باید سالها برای رسیدن به خودآگاهی از مراحل مختلف مانند یاما، نیاما و تکنیکهای تنفسی و 8 مرحله یوگا عبور میکردند اما در ساهاجا یوگا این فرآیند بهطور طبیعی، بدون فشار و سریعتر اتفاق میافتد.
- یکپارچگی کامل: ساهاجا یوگا یک سیستم یکپارچه است که در آن تمامی روشها و تمرینات به طور هماهنگ عمل میکنند. همانطور که بدن انسان یک سیستم پیچیده و بههمپیوسته است، در ساهاجا یوگا نیز تمامی جنبهها بهصورت یک فرآیند کامل و منظم به سمت رشد معنوی و بیداری انرژی درونی حرکت میکنند.
- فرآیند زنده و هماهنگ: ساهاجا یوگا یک فرآیند زنده، طبیعی و هماهنگ است که بهطور خودکار در بدن و ذهن فرد عمل میکند. نمیتوان آن را به قسمتهای مختلف تقسیم کرد یا جداگانه تغییر داد؛ چون تمام اجزای بدن و ذهن باید با هم در تعادل باشند تا بهترین نتیجه حاصل شود.
- عملکرد خودجوش: مثل درختی که به طور طبیعی رشد میکند و شکل میگیرد، ساهاجا یوگا نیز به طور خودجوش در درون ما عمل میکند.
- بدون نیاز به تمرکز شدید: در ساهاجا یوگا، فرآیند تمرکز و کنترل ذهن بهصورت خودجوش است و فرد به راحتی به حالت آرامش و آگاهی میرسد.
- تمرکز بر فعالسازی کندالینی: در ساهاجا یوگا، هدف اصلی فعالسازی انرژی کندالینی است که در پایه ستون فقرات قرار دارد اما در سایر شکلهای یوگا، لزوماً بر بیدارسازی این انرژی تأکید نمیشود.
فواید ساهاجا یوگا چیست؟ (بررسی 12 مورد)

ساهاجا یوگا بر همه جنبههای زندگی فرد از جمله جسم، ذهن، احساسات و روحیه تأثیر مثبت میگذارد.
این روش با ایجاد تغییرات درونی، نهتنها به فرد کمک میکند بلکه به جامعه و بشریت نیز سود میرساند.
اکثر فواید ساهاجا یوگا را میتوان در مدیتیشن نیز پیدا کرد با این تفاوت که نحوه دستیابی به این فواید از طریق تکنیکهای مدیتیشن متفاوت است.
در ادامه به معرفی این فواید میپردازیم:
1- هماهنگی اعضای بدن
سیستم انرژی بدن (شامل چاکراها و کانالهای انرژی)، تمام اعضا و سلولها را هماهنگ میکند.
2- درمان علل نه علائم
به جای درمان علائم، به درمان علل اصلی بیماریها میپردازد.
3- پاکسازی از طریق انرژی کندالینی
در این یوگا با استفاده از انرژی مادر کندالینی، مراکز انرژی بدن تمیز و متعادل میشوند.
4- کاهش استرس و اضطراب
یوگای ساهاجا همچنین با فعالسازی ملاتونین ایمنی را تحریک میکند و از سیستم دفاعی آنتیاکسیدانی بدن برای محافظت در برابر رادیکالهای آزاد و آسیب سلولی پشتیبانی میکند.
همچنین تمرین مداوم این روش، ثبات عاطفی را افزایش میدهد و به مدیریت افکار و احساسات منفی مانند خشم، ترس و اضطراب میپردازد.
5- بهبود کیفیت خواب
ساهاجا یوگا، هورمون ملاتونین که مسئول ترویج الگوهای خواب و بیداری سالم است را فعال و به عنوان یک تنظیم کننده خودکار عمل میکند.
عملکردهای خودمختار (مانند ضربان قلب، فشارخون، تنفس و دمای بدن) را تنظیم میکند و به طور مثبت بر مواد شیمیایی عصبی کلیدی که در خواب خوب شبانه نقش دارند، از جمله ملاتونین، سروتونین، گابا، کورتیزول، نوراپی نفرین، اپی نفرین تأثیر میگذارد.
6- تقویت سیستم ایمنی بدن

یوگای ساهاجا همچنین با فعالسازی ملاتونین، ایمنی را تحریک میکند و از سیستم دفاعیِ آنتیاکسیدانی بدن برای محافظت در برابر رادیکالهای آزاد و آسیب سلولی پشتیبانی میکند.
7- بهبود افسردگی
ساهاجا یوگا میتواند بخشی از یک درمان مؤثر برای افسردگی باشد.
تمرین منظم آن به شما میآموزد که توجه خود را آگاهانه مدیریت کنید، احساسات را پردازش و تنظیم کنید و بدون قضاوت به افکار و تجربیات خود بنگرید.
این روند، حس جدایی و انزوا را کاهش میدهد و به بهبود حال روحی کمک میکند.
8- مقابله با اعتیاد
ساهاجا میتواند بخشی مؤثر از روند بهبود اعتیاد باشد.
این روش با کاهش استرس و هوسها، تقویت خودکنترلی و کاهش رفتارهای تکانشی، به تنظیم عاطفی کمک میکند.
همچنین با ایجاد آگاهی بیشتر، فرد را در جداسازی عمل از انگیزه توانمند و مسیرهای عصبی وابسته به اعتیاد را بازسازی میکند.
از طرفی پذیرش، بردباری و بخشش را تقویت میکند، عزتنفس و کیفیت زندگی را بهبود میبخشد و به سازگاری با سبک زندگی سالم و بدون اعتیاد کمک میکند.
9- بهبود تمرکز و حافظه

ساهاجا یوگا نیز مانند مدیتیشن با ایجاد تغییرات ساختاری در مغز، تمرکز، ادراک و توجه را تقویت میکند.
همچنین توانایی حفظ تمرکز، نادیده گرفتن حواسپرتیها و پردازش بهتر اطلاعات را افزایش میدهد.
با تمرین منظم ساهاجا یوگا، میتوانید بهطور آگاهانه بخشهای خاصی از مغز را فعال یا غیرفعال کنید تا کنترل شناختی و سلامت روان خود را بهبود دهید.
10- بهبود ADHD
ساهاجا میتواند تمرکز و کنترل را در افراد مبتلا به ADHD بهبود بخشد.
این روش در مدارس آمریکا اجرا شده است و ۷۰٪ از دانشآموزان، افزایش توجه و خودکنترلی را تجربه کردهاند.
همچنین در یک مطالعه که در استرالیا انجام شد، جلسات منظم ساهاجا یوگا باعث بهبود رفتار، عزت نفس و روابط کودکان مبتلا به ADHD شد.
11- کاهش افکار منفی و استرسزا
یوگای ساهاجا با کاهش فعالیت نواحی پارالیمبیک مغز، از همان ابتدای تمرین باعث ایجاد آرامش میشود.
این فرآیند با کاهش استرس، اضطراب و واکنشهای عاطفی همراه است و تأثیر مثبتی بر آرامش فیزیکی دارد.
12- تجربه لحظاتی از آرامش و شادی درونی
ساهاجا با کاهش فعالیت در نواحی پارالیمبیک مغز، از همان ابتدا باعث ایجاد حس آرامش در بدن میشود.
این نواحی مسئول تنظیم فعالیت سیستم عصبی سمپاتیک هستند و در کاهش استرس و آرامسازی بدن نقش دارند.
از آنجایی که کلاسی برای ساهاجا یوگا در ایران نیست که شما بتوانید از فواید این سبک استفاده کنید، میتوانید در دورههای مختلف مدیتیشن که توسط MNstudio برگزار میشود شرکت کنید و از این فواید بهرهمند شوید.
چه کسانی میتوانند از یوگای ساهاجا بهرهمند شوند؟

یوگای ساهاجا را هر کسی میتواند انجام دهد و جنسیت، سن، قومیت، مذهب، ثروت یا پیشینه فرد مهم نیست.
همچنین لزومی ندارد که حتماً تجربه قبلی یوگا یا مدیتیشن داشته باشید.
چرا که همهی ما انسانها با ظرفیت انرژی کندالینی برابر متولد میشویم.
بنابراین هر فرد میتواند به خودآگاهی برسد و ارتباطی عمیق با نیروی الهی و ذات واقعیاش برقرار کند.
با یوگا ساهاجا، صدها هزار نفر تجربه لحظاتی از آگاهی بدون فکر کردن را داشتهاند.
کلاسهای یوگای ساهاجا، تقریباً در اکثر کشورهای جهان به جز ایران برگزار میشود و شما برای شرکت در این کلاسها، فقط به یک ذهن باز نیاز دارید و اینکه بخواهید حقیقت درونی خود را کشف کنید.
اگر خارج از ایران هستید، ممکن است بتوانید در کشور مقصد خود کلاسهای یوگای ساهاجا را پیدا و در آنها شرکت کنید.
زمان و مکان مناسب برای تمرین ساهاجا یوگا

شما بعد از یادگیری کامل این سبک یوگا، میتوانید ساهاجا یوگا را بدون هیچ تجهیزات و یا محیط خاصی اجرا کنید.
در ادامه نکاتی درباره زمان و مکان مناسب برای تمرین این سبک از یوگا آورده شده است:
1- مکان مناسب برای تمرین
در مکانهای مختلفی میتوان به تمرین ساهاجا یوگا پرداخت از جمله:
- در خانه: برای شروع، بهتر است در فضایی آرام و بدون حواسپرتی در خانه تمرین کنید. این فضا باید جایی باشد که بتوانید به راحتی تمرکز کنید و بدون مزاحمت، به تمرین بپردازید.
- در طبیعت: بسیاری از افراد متوجه میشوند که مدیتیشن در طبیعت به آنها آرامش بیشتری میدهد. اگر شما هم جزو این دسته هستید، میتوانید در باغ، پارک یا هر فضای طبیعی آرامشبخشی تمرین کنید.
2- راحتی در موقعیت بدنی
مهمترین نکته برای اجرای ساهاجا یوگا، این است که راحت باشید.
بهترین وضعیت این است که روی زمین یا یک صندلی راحت بنشینید و بدن شما احساس آزاد بودن و راحتی کند.
3- زمان مناسب برای تمرین
میتوانید ساهاجا یوگا را تقریباً در هر زمانی تمرین کنید، از جمله:
- صبح: پیش از شروع فعالیتهای روزانه، 5 تا 10 دقیقه تمرین کنید تا روز خود را با آرامش و انرژی مثبت آغاز کنید.
- شب: قبل از خواب، 5 تا 10 دقیقه وقت بگذارید و ساهاجا یوگا کار کنید تا از افکار و استرسهای روز جدا شوید و خواب بهتری داشته باشید.
- در طول روز: حتی اگر پشت میز کار نشستهاید، میتوانید چند دقیقه از جای خود بلند شوید و تمرین کنید. این کار به شما کمک میکند تا تمرکز و انرژیتان برای ادامه روز تقویت شود.
ساهاجا یوگا یک تمرین یوگا است یا مدیتیشن؟

ساهاجا یوگا، ترکیبی از یوگا و مدیتیشن است.
برخلاف سایر سبکهای ورزش یوگا که بیشتر بر حرکات بدنی و کششهای فیزیکی تمرکز دارند، ساهاجا یوگا بر تجربهی اتحاد درونی و آگاهی عمیق تأکید دارد.
در این سبک، تمرین و کششهای بدنی وجود ندارد و تمرکز اصلی روی آزاد کردن انرژی کندالینی و رسیدن به آرامش ذهنی از طریق مراقبه است.
بنابراین ساهاجا یوگا را میتوان نوعی از مدیتیشن در نظر گرفت.
حرف آخر: تجربهای نو از مدیتیشن
در این مطلب، پی بردید ساهاجا یوگا چیست و چه فوایدی دارد!
همانطور که متوجه شدید، این سبک هرچند که سبکی از یوگا شناخته میشود اما در حقیقت نوعی مدیتیشن است که تمرکز زیادی بر آرامش ذهن و هماهنگی درونی دارد.
اگرچه در ایران امکان شرکت در کلاسهای ساهاجا یوگا وجود ندارد، اما میتوانید با تمرین مدیتیشن از خواص مشابه آن بهرهمند شوید.
اما اگر میخواهید علاوه بر فواید روانی و درونی از تحرکات بدنی نیز بهرهمند شوید، شرکت در کلاس های یوگا MN studio به شما این امکان را میدهد تا با ترکیب آرامش ذهنی و تمرینات بدنی، به بهترین نتیجه برسید.