اکثر افراد با اسم مدیتیشن (meditation) آشنا هستند و یک تصور ذهنی راجع به آن دارند.
اما آیا به طور کامل اطلاع دارند که مدیتیشن چیست؟ انواع مدیتیشن کدام است؟ یا فواید مدیتیشن چیست؟
احتمالاً نه! به همین خاطر قرار است در این مقاله راجعبه انواع مدیتیشن، فواید آن و تفاوت انواع مراقبه و مدیتیشن صحبت کنیم.
در اصل مدیتیشن، یک تمرین ذهنی باستانی است که قدمت آن به هزاران سال قبل برمیگردد.
مدیتیشن، تمرینی شامل تمرکز یا پاکسازی ذهن با استفاده از ترکیبِ تکنیکهای ذهنی و فیزیکی است.
انواع مدیتیشن بسته به نوعی که انتخاب میکنید، میتواند باعث افزایش آرامش، کاهش اضطراب و استرس و موارد دیگر شود.
بنابراین مهم است که با دقت و با توجه به نیازتان، نوع مناسب را از بین انواع مراقبه و مدیتیشن انتخاب کنید.
گفتنی است که مدیتیشن را بهصورت جمعی نیز انجام میدهند که اثرات مثبت خود را دارد و اگر میخواهید راجعبه این نوع مراقبه بیشتر بدانید، فقط کافی است به مقالهی “مدیتیشن گروهی“ مراجعه کنید.
همچنین ما در ادامهی این مطلب به طور کامل به سؤال مدیتیشن چیست پاسخ خواهیم داد و شما را با انواع فواید مدیتیشن آشنا میکنیم؛ پس در ادامه همراه ما باشید.
اگر میخواهید از مزایای انواع مراقبه و مدیتیشن بهره ببرید و نیاز به نوع هدایت شده مدیتیشن دارید، همین حالا میتوانید با مراجعه به صفحهی زیر، این دوره را تهیه کنید.
فهرست مطالب
مراحل مدیتیشن برای افراد مبتدی
کلام آخر: آیا مدیتیشن برای همه مفید است؟
مدیتیشن یا مراقبه
مدیتیشن، تمرینی ذهنی است و تاریخچهی آن به ۵۰۰۰ سال قبل از میلاد برمیگردد.
خود این کلمه، از کلمه لاتین “meditatum” گرفته شده که به معنای تفکر است.
اگرچه منشأ مدیتیشن کاملاً مشخص نیست اما شواهد گستردهای از اعمال مراقبه در سراسر جهان شرق، از هند تا چین وجود دارد.
انواع مدیتیشن، مختلف است اما به طور کلی مدیتیشن به دو نوع هدایت شده و غیر هدایت شده تقسیم میشود.
اگر که در مدیتیشن مبتدی هستید و تجربه ندارید بهتر است با مدیتیشن هدایت شده پیش بروید.
در مدیتیشن هدایت شده، تمرین توسط صدای شخص دیگری شکل میگیرد.
از آنجایی که ذهن تمایل دارد تا جایی که میخواهد سرگردان شود بسیاری از ما تا زمانی که ذهنمان کاملاً به حال خود رها نشده است، تمرکز و آرامش بیشتری داریم.
این شکل از مدیتیشن اغلب توسط یک مربی راهنما هدایت میشود.
در مدیتیشن غیر هدایت شده، فرد بدون راهنمایی دیگری، بهصورت فردی به مدیتیشن میپردازد که انواع مختلفی دارد.
مراحل مدیتیشن برای افراد مبتدی
با اینکه مدیتیشن انواع مختلفی دارد، اگر در این راه مبتدی هستید میتوانید با مراحل زیر پیش بروید:
- جایی را برای نشستن پیدا کنید که به شما احساس آرامش دهد
- یک محدودیت زمانی تعیین کنید. انتخاب زمان کوتاهی مانند پنج یا ۱۰ دقیقه میتواند به شما کمک کند
- چشمانتان را ببندید و ریتم نفس خود را دنبال کنید و روی دم و بازدمتان تمرکز کنید
- سعی کنید ذهن خود را از هر فکری خالی کنید و توجه و تمرکزتان را روی زمان حال و بدنتان بگذارید
- بعد از ۵ الی ۱۰ دقیقه چشمان خود را باز کنید.
تفاوت مدیتیشن و مراقبه
بسیاری از افراد، تصور میکنند که مدیتیشن و مراقبه کاملاً به یک معنا هستند در صورتی که اینطور نیست!
حال این سؤال پیش میآید که پس مراقبه چیست و چه تفاوتی با مدیتیشن دارد؟
مدیتیشن و مراقبه، اغلب بهجای هم استفاده میشوند و بهعنوان یک کلمه شناخته میشوند.
شاید معنی لغوی یکسان داشته باشند ولی در عمل، کمی متفاوت هستند.
به طور کلی به نظر میرسد مراقبه و مدیتیشن در هدف نهایی با یکدیگر متفاوت هستند.
مراقبه اهدافی عرفانی و معنوی دارد و عمیقتر از مدیتیشن است.
هدف از مراقبه، یکی شدن با منبع انرژی هستی است.
البته مدیتیشن نیز در سطوح مختلف و به شکلهای متفاوتی انجام میشود که هر یک اهداف خود را دنبال میکنند.
طی انجام انواع مراقبه، فرد قصد دارد در پرتو نور آگاهی به یکپارچگی دست پیدا کند اما در مدیتیشن، هدف رها کردن ذهن از دغدغهها به کمک تکنیکهای گوناگون است.
درنهایت نمیتوان گفت این دو کاملاً باهم متفاوت یا کاملاً یکی هستند و در بسیاری از متون، همچنان بهجای هم به کار میروند و این موضوع اشتباه نیست.
انواع مدیتیشن
انواع مدیتیشن، به صورتهای گوناگون وجود دارند و همه سبکها برای همه افراد موردپسند نیست.
در ادامه چند نمونه از انواع مراقبه یا مدیتیشن را بررسی میکنیم:
مراقبه ذهنآگاهی
مراقبه ذهنآگاهی از انواع مدیتیشن بودایی سرچشمه میگیرد و محبوبترین و مورد تحقیقترین شکل مراقبه یا مدیتیشن در غرب است.
در مدیتیشن ذهنآگاهی، به افکار خود در هنگام عبور از ذهن توجه میکنید. شما افکار را قضاوت نمیکنید یا با آنها درگیر نمیشوید.
این تمرین، تمرکز را با آگاهی ترکیب میکند. ممکن است برای شما مفید باشد که روی یک شی یا نَفَسِ خود تمرکز کنید.
این نوع مراقبه برای افرادی که معلمی ندارند تا آنها را راهنمایی کند خوب است. چرا؟ زیرا میتوان آن را بهتنهایی تمرین کرد.
مراقبه معنوی
مراقبه معنوی، یکی از انواع مراقبه است که تقریباً در کل ادیان و سنتهای جهان دیده میشود.
در حقیقت ادیان مختلف، عبادت کردن را نوعی مراقبه میدانند.
به طور مثال نمازخواندن که نوعی عبادت است، یک مراقبه معنوی نیز به شمار میرود.
بنابراین انواع مراقبه معنوی بهاندازهی سنتهای معنوی جهان، تنوع دارند چرا که راههای عبادت کردن در هر دین متفاوت است.
معمولاً نیز اعتقاد بر این است که مراقبه معنوی باید در یکسری مکانهای خاص مثل مسجد، صومعه و سایر عبادتگاهها انجام شود اما اجرای آن در خانه نیز امکانپذیر است.
از طرفی بسیاری از تکنیکهای مدیتیشن معروف را هم میتوان مدیتیشن معنوی در نظر گرفت.
از فواید مراقبه معنوی میتوان گفت این تمرین برای کسانی که به دنبال رشد معنوی و ارتباط عمیقتر با قدرت یا نیروی معنوی بالاتر هستند، مناسب است.
مراقبه متمرکز
مراقبه متمرکز شامل تمرکز با کمک حواس پنجگانه است که به کمک این حواس، میتوان روی یک شی خارجی تمرکز کرد.
به طور مثال در مدیتیشن آروماتراپی، از یک رایحه استفاده میکنند که در این تکنیک باید از حس بویایی برای تمرکز کمک بگیرید.
گفتنی است که ما در MN استودیو، این تکنیک را در ترم 2 دوره مدیتیشن آموزش میدهیم.
یا اگر بخواهیم یک مثال دیگر بزنیم، میتوان به مدیتیشن تراتاکا (تمرکز با استفاده از حس بینایی و خیره شدن به شمع) اشاره کرد که در ترم 1 مدیتیشن، این تکنیک را آموزش دادهایم.
این تمرینات و تکنیکها، ممکن است که در تئوری ساده باشند اما در ابتدا برای مبتدیان، کمی دشوار هستند چرا که شاید نتوانند تمرکز خود را بیش از چند دقیقه حفظ کنند.
مدیتیشن مانترا
مدیتیشن مانترا در بسیاری از آموزهها ازجمله سنتهای هندو و بودایی برجسته است.
در این نوع مدیتیشن، از یک مانترا برای پاکسازی ذهن استفاده میشود.
این مانترا میتواند توسط خود فرد تکرار شود و یا در محل اجرای مدیتیشن، پخش شود.
گفتنی است که مانترا، میتواند یک کلمه یا عبارت و حتی صوت بیکلام باشد که یکی از رایجترین آنها “OM” است.
مانترای شما میتواند با صدای بلند یا آرام گفته شود.
پس از خواندن مانترا برای مدتی، هوشیارتر و هماهنگتر با محیط خود خواهید بود. این موضوع، امکان تجربهی سطوح عمیقتری از آگاهی را برای شما فراهم میکند.
از طرفی یک نوع مدیتیشن نیز وجود دارد که در زمان ماه کامل انجام میشود.
اعتقاد بر این است که این مدیتیشن، باعث رهاسازی انرژی منطقی و متعادلسازی عاطفی میشود که با مراجعه به مقالهی “مدیتیشن ماه کامل یا ماه نو“، میتوانید دربارهی این سبک از مدیتیشن به اطلاعات بیشتری دست یابید.
فواید مدیتیشن
فواید و خواص مدیتیشن شامل فواید جسمی، ذهنی و روحی است.
برای مثال فواید مدیتیشن برای مغز و کارکرد دستگاه عصبی بسیار زیاد است و بیشتر افراد از اینکه فواید مدیتیشن چیست، آگاه هستند.
اما همچنان برای برخی از افراد، این سؤال مطرح است که فواید meditation چیست؟
به همین دلیل در ادامه به بررسی چندین مورد از فواید مدیتیشن پرداختهایم:
کاهش استرس
مدیتیشن میتواند استرس را کاهش دهد.
ضمن اینکه علائم شرایط مرتبط با استرس ازجمله سندرم روده تحریکپذیر، اختلال استرس پس از سانحه و فیبرومیالژیا را نیز بهبود میبخشد.
بهبود حافظه
تمرکز بهتر از طریق مدیتیشن منظم، میتواند حافظه و وضوح ذهنی را افزایش دهد.
این فواید، میتواند به مبارزه با کاهش حافظه و زوال عقل مرتبط با افزایش سن کمک کند.
افزایش توجه
مدیتیشن به بازه توجه کمک میکند و به شما، این امکان را میدهد تا مدت بیشتری متمرکز بمانید.
تقویت اراده
مدیتیشن، نظم و انضباط ذهنی لازم برای اجتناب از عادات غیرمفید را توسعه میدهد.
خواب بهتر
مدیتیشن میتواند کیفیت خواب را بهبود بخشد.
اضطراب کمتر
مدیتیشن منظم به کاهش اضطراب کمک میکند. همچنین میتواند به رفع مشکلات سلامت روان مانند اضطراب اجتماعی، ترسها و رفتارهای وسواسی کمک کند.
شفقت بیشتر
مدیتیشن میتواند به شما در درک بهتر خود، یافتن بهترین خود و افزایش احساسات و اعمال مثبت نسبت به دیگران کمک کند.
کلام آخر: آیا مدیتیشن برای همه مفید است؟
در این مطلب به این موضوع پرداختیم که مدیتیشن چیست؟ انواع مدیتیشن کدام است و همچنین راجع به فواید مدیتیشن نیز صحبت کردیم.
بنابراین اگر مقاله را با دقت خوانده باشید، متوجه شدهاید که مدیتیشن، یک روش برای رسیدن به آرامش ذهن، جسم و روح است که همهی افراد میتوانند از خواص مدیتیشن بهرهمند شوند.
در حقیقت از آنجایی که مدیتیشن در یک حالت خنثی و بدون حرکت انجام میشود، هیچ منعی برای افراد ندارد اما در نوع نشستن خود اگر از مشکلات کمر و لگن رنج میبرید، باید دقت کنید تا به این نواحی در مدیتیشنهای طولانیمدت فشار وارد نشود.
از طرفی دریافتید که مراقبه چیست و یک تفاوت جزئی با مدیتیشن دارد هرچند که در بسیاری موارد شبیه به هم هستند.
نظرات و تجربیاتتان را با ما به اشتراک بگذارید:
خوشحال میشویم که با بیان نکات و تجربیاتتان درباره انواع مدیتیشن، به ارتقاء این مقاله کمک کنید.
همچنین اگر سؤالی درباره انواع مراقبه و مدیتیشن دارید در بخش کامنتها از ما بپرسید تا در اسرع وقت پاسخگوی شما باشیم.