کمتر کسی است که به خطرات ورزش یوگا توجه کند، چرا که این ورزش غالباً به عنوان یک روش مؤثر برای بهبود سلامت جسمی و روحی شناخته و معرفی میشود.
اما مانند هر ورزش دیگری، یوگا نیز به رعایت اصول صحیح و احتیاط نیازمند است تا از بروز آسیبهای جسمی جلوگیری شود.
اگر یوگا به طور صحیح و تحت نظر یک متخصص انجام نشود، میتواند به مشکلاتی همچون کشیدگی عضلات، درد مفاصل و حتی تشدید بیماریهایی مانند دیسک کمر منجر شود.
علاوه بر این ممکن است برخی از حرکات یوگا برای افراد مبتلا به مشکلات خاص جسمی یا زنان باردار و سالمندان مناسب نباشد.
بنابراین هنگام انتخاب این ورزش نباید فقط به فواید یوگا تکیه کنید و باید با مضرات یوگا نیز آشنا شوید.
ما در این مطلب ابتدا دربارهی خطرات و معایب یوگا صحبت میکنیم و سپس راهکارهای مناسب را برای در امان ماندن از مضرات آن به شما ارائه خواهیم داد.
برای پیشگیری از خطرات یوگا، حتماً در کلاسهایی که زیر نظر مربیان متخصص است، شرکت کنید:
فهرست مطالب
آشنایی با خطرات ورزش یوگا (معرفی 10 خطر احتمالی)
چگونه از مضرات یوگا دوری کنیم؟ (معرفی 14 راهکار کلیدی)
سخن پایانی: یوگا مفید است اما احتیاط فراموش نشود!
آشنایی با خطرات ورزش یوگا (معرفی 10 خطر احتمالی)
ورزش یوگا مانند سایر ورزشها میتواند با برخی خطرات برای سلامتی همراه باشد.
به همین دلیل اگر قصد دارید این ورزش را آغاز کنید، ضروری است که ابتدا با خطرات ورزش یوگا آشنا شوید تا از بروز آسیبها و مشکلات جسمی جلوگیری کنید.
در این بخش، به بررسی مهمترین و متداولترین مضرات یوگا پرداختهایم:
1- آسیبهای اسکلتی-عضلانی

یوگا شامل حرکات متنوع برای قسمتهای مختلف بدن است که میتوانند به عضلات و مفاصل فشار وارد کنند.
انجام حرکات پیشرفته بدون آمادگی کافی یا با وضعیت بدنی نادرست، ممکن است باعث کشیدگی عضلات، رگ به رگ شدن و سایر آسیبهای اسکلتی-عضلانی شود.
2- آسیبهای ناشی از تمرین بیش از حد
تکرار مداوم برخی حرکات یوگا، بهویژه اگر بهدرستی انجام نشوند، میتواند به آسیبهای ناشی از فشار مداوم مانند التهاب تاندون یا تاندونیت و التهاب بورس مفصل (کیسهای پر از مایع برای کاهش اصطکاک بین بافتها و کمک به حرکت مفصل) یا بورسیت منجر شود.
همچنین افرادی که دچار مشکلات مفصلی مانند آرتروز یا نرمی غضروف هستند، ممکن است در اثر انجام برخی حرکات یوگا دچار تشدید درد در زانو و لگن شوند..
3- مشکلات مچ دست
حرکاتی که نیاز به تحمل وزن روی دستها دارند، مانند پلانک یا حرکت کلاغ (Crow Pose)، میتوانند به مچ دست فشار وارد کنند و منجر به درد یا مشکلاتی مانند سندروم تونل کارپال شوند.
4- مشکلات ناشی از گرما
یکی از سبکهای یوگا به نام هات یوگا در اتاقهای گرم انجام میشود که در صورت مصرف نکردن آب کافی یا رعایت نکات ایمنی، ممکن است باعث کمآبی، گرمازدگی یا حتی شوک گرمایی شود.
اگر به گرما حساس هستید و یا بدن کم آبی دارید، انجام این سبک ممکن است به شما آسیب برساند.
5- خطرات روانی یوگا
یوگا معمولاً بهعنوان یک ورزش آرامشبخش شناخته میشود و یکسری حرکات یوگا برای کاهش استرس بسیار مفید هستند.
اما در برخی موارد افراد ممکن است با انجام یوگا دچار استرس و اضطراب شوند، بهویژه اگر نتوانند حرکات را بهدرستی انجام دهند یا احساس کنند که در مقایسه با دیگران پیشرفت کافی ندارند.
6- خطرات یوگا برای افراد خاص

برخی از حرکات یوگا میتوانند برای زنان باردار خطرناک باشند، بهخصوص حرکات پیچشی، حرکات تعادلی سخت و تمرینهای معکوس.
این حرکات ممکن است باعث فشار به شکم، افزایش احتمال سقط جنین یا زایمان زودرس شوند.
بنابراین خانمهای باردار حتماً باید در کلاس یوگای بارداری شرکت کنند.
از طرفی افراد مسن که دچار مشکلات مفصلی، پوکی استخوان یا بیماریهای قلبی هستند نیز باید با احتیاط بیشتری یوگا انجام دهند.
چرا که برخی از حرکات سنگین ممکن است منجر به شکستگی استخوانها یا مشکلات تعادلی در این افراد شوند.
افرادی که مشکلاتی مانند دیسک کمر، آرتروز یا ناهنجاریهای اسکلتی دارند، باید پیش از شروع یوگا با پزشک، مربی یا فیزیوتراپیست مشورت کنند تا از انجام حرکات آسیبزا خودداری کنند.
7- مضرات یوگا برای کودکان
در حالت کلی یوگا برای کودکان ضرری ندارد و حتی مفید است و میتواند یک ورزش عالی برای هماهنگی ذهن و بدن آنها باشد. ضمن اینکه انرژی کودکان نیز در این ورزش تخلیه میشود.
اما مهم است که والدین و مربیان یوگا، کودکان را مجبور به انجام حرکات پیچیده و دشوار نکنند.
انجام حرکات نادرست میتواند به ساختار در حال رشد استخوانها و عضلات کودک آسیب بزند.
برخی از آساناها میتوانند فشار زیادی به ستون فقرات و کمر کودک وارد کنند و باعث درد در نواحی کمر در سنین پایین شوند.
در هنگام آموزش یوگا به کودکان، مربیان باید مراقب تعادل کودک باشند و بر اهمیت توجه به حرکات قبل از انجام آنها تأکید کنند.
اینگونه کودک میتواند از افتادن حین انجام حرکات یا آسیب به عضلات از طریق حالت نادرست جلوگیری کند.
اما این موضوع مستلزم این است که کودک را در یک کلاس مناسب و زیر نظر مربیان حرفهای ثبتنام کنید تا مطمئن شوید که مراقبتهای لازم برای جلوگیری از آسیبهای جسمانی در نظر گرفته میشود.
8- بیماریها یا شرایط جسمانی خاص
افرادی که به بیماریهایی مانند فشار خون بالا، مشکلات قلبی و میگرن دچار هستند، باید برخی حرکات یوگا را تغییر دهند یا از انجام آنها خودداری کنند تا دچار عوارض نشوند.
از طرفی یوگا شامل تکنیکهای تنفسی مختلفی است که ممکن است برای برخی از افراد، بهویژه کسانی که مشکلات ریوی دارند، خطرناک باشد.
تکنیکهایی مانند حبس نفس یا تنفس سریع میتوانند منجر به کاهش اکسیژنرسانی به مغز و ایجاد سرگیجه یا ضعف شوند.
همچنین برخی از حرکات یوگا میتوانند باعث نوسانات فشار خون شوند.
افرادی که از فشار خون بالا یا بیماریهای قلبی رنج میبرند، ممکن است در اثر انجام حرکات معکوس دچار سرگیجه، افت فشار خون یا حتی مشکلات قلبی شوند.
بنابراین این افراد اگر میخواهند از مضرات یوگا دور بمانند، باید با مشورت پزشک و با احتیاط به تمرین یوگا بپردازند و از انجام حرکات معکوس خودداری کنند.
9- آسیبهای گردن و کمر

اجرای نادرست حرکات معکوس (مانند ایستادن روی سر) یا خم شدنهای عمیق به عقب میتواند باعث فشار و آسیب به ناحیه گردن و کمر شود.
بنابراین این سوال نیز پیش میآید که: آیا ورزش یوگا برای دیسک کمر ضرر دارد؟
یوگا شامل حرکاتی آهسته، کنترلشده و همراه با کشش ملایم، تقویت عضلات و تمرین تنفس عمیق است.
این ترکیب باعث بهبود وضعیت بدن و افزایش قدرت مرکز بدن یا همان عضلات مرکزی (core) میشود.
به همین دلیل یوگا میتواند در کاهش درد پایین کمر ناشی از دیسک یا پارگی دیسک مؤثر باشد و حتی از بروز آسیبهای بعدی جلوگیری کند.
هرچند که تمرین منظم یوگا برای دیسک کمر بسیار مفید است اما اگر به شکل نادرست انجام شود، میتواند آسیبزا هم باشد.
تمرین آسانا (حرکات یوگا) به فرد کمک میکند تا نسبت به وضعیت بدنش در هنگام نشستن، خم شدن و حرکات روزمره آگاهتر شود.
این آگاهی، بهمرور باعث اصلاح سبک زندگی میشود.
با این حال کشش نادرست یا بیش از حد در حین انجام حرکات یوگا، میتواند وضعیت دیسک را بدتر کند.
بنابراین بسیار مهم است که بدانید کدام آساناها برای شرایط خاص شما مناسب هستند و کدامها نه!
همچنین اگر دیسک کمر دارید و میخواهید یوگا را شروع کنید، حتماً به نکات زیر توجه ویژه کنید:
- بدون مشورت پزشک و مربی متخصص یوگا به انجام حرکات این ورزش نپردازید.
- در صورت احساس درد یا ناراحتی شدید، تمرین را متوقف کنید.
- حرکات را به آرامی و با احتیاط کامل انجام دهید.
- زیر نظر مربی حرفهای تمرین کنید.
10- مضرات یوگای صورت
با وجود اینکه یوگا برای صورت به عنوان روشی طبیعی برای جوانسازی و تقویت عضلات صورت شناخته میشود، اما اگر بهدرستی انجام نشود، میتواند عوارضی به همراه داشته باشد.
در ادامه به مهمترین مضرات یوگای صورت اشاره میکنیم:
- تحریک پوست حساس: افرادی که پوست حساسی دارند ممکن است هنگام انجام حرکات یوگای صورت احساس ناراحتی یا تحریک پوستی داشته باشند.
- تشدید آکنه و التهاب: چون یوگای صورت شامل لمس و کشیدن پوست است، اگر دستها آلوده باشند یا حرکات بهدرستی انجام نشوند، میتواند باعث انتقال باکتری، چربی یا تعریق به پوست شده و در نتیجه آکنه را تشدید کند.
- افزایش چینوچروک: انجام بیش از حد یا نادرست حرکات صورت ممکن است به جای کاهش چروکها، نتیجهی معکوس بدهد. حرکات مکرر میتوانند باعث درگیر شدن بیشازحد برخی عضلات صورت شده و منجر به ایجاد یا عمیقتر شدن خطوطی مانند چروک پیشانی، خط اخم و چینهای اطراف چشم شوند.
- خطر برای افرادی با آسیب پوستی: اگر صورت شما دچار زخم، کبودی یا آسیبهای مشابه است، انجام حرکات یوگای صورت میتواند بهبودی پوست را به تأخیر بیندازد یا مشکل را تشدید کند.
- تداخل با روشهای زیبایی دیگر: اگر قبلاً فیلر، بوتاکس یا سایر روشهای زیبایی انجام دادهاید، یوگای صورت ممکن است با نتایج آنها تداخل داشته باشد. در این شرایط، حتماً قبل از شروع با پزشک یا متخصص پوست مشورت کنید.
همچنین برای اینکه با این نوع یوگا بیشتر آشنا شوید، میتوانید مطلب “یوگا صورت” را مطالعه کنید.
چگونه از مضرات یوگا دوری کنیم؟ (معرفی 14 راهکار کلیدی)

برای خیلی از ما، یوگا یک ورزش آرام و بیخطر به نظر میرسد.
اما متخصصان هشدار میدهند که اگر بدون توجه به شرایط بدنی خود یا بدون راهنمایی مناسب یوگا را شروع کنید، ممکن است دچار آسیب شوید.
الگلید، متخصص یوگا درمانی و استاد فیزیوتراپی در کالج نازارت آمریکا، میگوید اگر به دلیل مشکلات عضلانی یا اسکلتی میخواهید یوگا کار کنید، بهتر است ابتدا با کلاسهای خصوصی شروع کنید.
او تأکید میکند که مربی باید بداند شما چه مشکلاتی دارید تا حرکات را برایتان اصلاح کند.
این دیدگاه را دکتر جنیفر وایس، جراح ارتوپدی و سخنگوی رسمی آکادمی جراحان ارتوپدی آمریکا (AAOS) نیز تأیید میکند. او میگوید:
“اگر یوگا با رعایت نکات ایمنی انجام شود، میتواند ورزشی ایمن و مفید باشد.”
در ادامه، چند نکتهی کاربردی و ساده را مرور میکنیم که به افزایش ایمنی شما در تمرینات یوگا کمک میکنند:
1- با کلاسهای مبتدی و تمرینات پایه شروع کنید
در صورتی که مبتدی هستید، باید با کلاسهای سطح پایه و حرکات ابتدایی آغاز کنید.
توجه داشته باشید که در بسیاری از استودیوها، کلاسها به صورت ترمبندی برگزار میشوند.
بنابراین افراد مبتدی باید از ترم اول ثبتنام و در کلاسها شرکت کنند.
با شرکت در کلاسهای مبتدی میتوانید بهتدریج قدرت، انعطافپذیری و اعتمادبهنفس خود را افزایش دهید و سپس به سراغ حرکات پیشرفتهتر بروید.
تمرینات پایه حتی اگر روزانه انجام شوند یا فقط یک یا دو روز استراحت در هفته داشته باشید، خطر آسیب به بدن شما را کاهش میدهند.
2- به بدن خود گوش دهید
بدنتان بهترین مشاور برای شما است.
اگر هنگام تمرین احساس کشش شدید، لرزش ماهیچهها یا مشکل در حفظ تراز بدن دارید، فوراً از حالتی که هستید خارج شوید و به بدن خود استراحت بدهید.
فشار آوردن بیش از حد به خود میتواند باعث آسیب شود.
3- سبکهای سبکتری را انتخاب کنید
به جای انجام تمرینات سخت و طاقتفرسا در شروع، بهتر است کلاسهای سبکتر شرکت کنید.
مثلاً کلاس یین یوگا، یک سبک ملایم و آرامبخش است که در آن میتوانید به انجام تمرینات طولانیتری بپردازید و از آسیبهای احتمالی جلوگیری کنید.
4- به موقع استراحت کنید

اگر هدفتان از انجام یوگا افزایش قدرت یا انعطافپذیری است و تمرینات سختی را میخواهید شروع کنید، حتماً روزهایی را برای استراحت در نظر بگیرید.
این زمانها به عضلات شما کمک میکنند تا ترمیم شوند و در نتیجه قدرت و انعطافپذیری شما بیشتر خواهد شد.
5- فلسفهی یوگا را بشناسی
یوگا فقط یک تمرین بدنی نیست.
بنابراین کاوش در فلسفههای آن، مانند مفهوم خشونت پرهیزی، میتواند به شما کمک کند تا از فشار آوردن بیش از حد به بدن خود جلوگیری کنید و یوگا را به عنوان یک روش زندگی درک کنید.
بنابراین پیشنهاد میکنیم حتماً مطلب “فلسفه یوگا چیست؟” را مطالعه کنید تا به درک عمیقی از این ورزش باستانی برسید و بتوانید با خطرات ورزش یوگا مقابله کنید.
6- با جلسات خصوصی یا کلاسهایی با نفرات کم شروع کنید
اگر نیاز دارید که تمرینات خود را دقیقتر و با راهنمایی بیشتر انجام دهید، حضور در جلسات خصوصی یا گروهی کوچک با یک مربی یوگا میتواند بسیار مفید باشد.
این جلسات به شما کمک میکنند تا حرکات را درستتر پیش ببرید و یاد بگیرید چگونه تمرینات خود را با ایمنی بیشتری انجام دهید.
برای بهرهمندی از چنین فضایی، میتوانید در کلاس خصوصی یوگا در MNstudio شرکت کنید و با همراهی یک مربی متخصص، مسیر تمرین خود را با دقت و آرامش بیشتری طی کنید.
7- یک مربی مجرب و معتبر انتخاب کنید
هنگام شروع یوگا در کلاسهایی شرکت کنید که توسط مربیان باتجربه و دارای مدرک معتبر برگزار میشود.
یک معلم آگاه میتواند شما را در اجرای درست حرکات و اعمال تغییرات مناسب راهنمایی کند و به این ترتیب خطر آسیبدیدگی را کاهش دهد.
8- روی فرم و حالت درست بدن تمرکز کنید
در هر حرکت، به حالت صحیح بدن توجه داشته باشید.
وضعیت نادرست میتواند به عضلات و مفاصل فشار بیاورد. بنابراین پیشنهاد میکنیم از ابزارهای کمکی مثل آجر یوگا استفاده کنید تا فرم صحیح را حفظ کنید.
9- گرم کردن و سرد کردن بدن را فراموش نکنید
تمرین را با حرکات آرام برای گرم کردن بدن آغاز کنید و در پایان نیز با حرکات سردکننده و ریلکسیشن، تنشها را کاهش دهید و به ریکاوری بدن کمک کنید.
10- تمرین خود را متعادل نگه دارید
در تمرینهای خود تنوع ایجاد کنید تا در برابر آسیبهای ناشی از استفادهی زیاد از یک گروه عضلانی جلوگیری شود.
حرکات قدرتی را با حرکات کششی و ترمیمی ترکیب کنید.
11- به تنفس خود توجه داشته باشید
هنگام تمرین، روی تنفس یکنواخت و آرام تمرکز کنید.
تنفس صحیح از بروز تنش و فشار اضافی در بدن جلوگیری میکند.
12- خودتان را با دیگران مقایسه نکنید
بدن هر فرد متفاوت است.
از مقایسه خود با دیگران در کلاس پرهیز کنید و به محدودیتهای بدنی خود احترام بگذارید.
هیچگاه خود را به انجام حرکاتی که با ناراحتی یا درد همراه هستند، مجبور نکنید.
13- بدن را هیدراته نگه دارید
قبل، حین و بعد از تمرین مقدار کافی آب بنوشید؛ به خصوص اگر در کلاسهای سبک یوگا داغ شرکت میکنید.
14- اگر بیماری یا مشکل جسمانی دارید، با پزشک مشورت کنید
در صورتی که شرایط پزشکی خاصی دارید، پیش از شروع یوگا با پزشک خود مشورت کنید.
همچنین مربی را از محدودیتهای خود آگاه کنید تا تمرین را مطابق با شرایط بدنی شما تنظیم کند.
برای اینکه از خطرات ورزش یوگا در امان بمانید، حتماً به 14 نکتهای که گفتیم توجه کنید و با آگاهی و دانش کافی و همچنین مشورت با یک مربی مجرب، سبک مناسب خود را از بین سبک های یوگا پیدا کنید.
سخن پایانی: یوگا مفید است اما احتیاط فراموش نشود!
یوگا، یکی از مفیدترین ورزشهایی است که از زمان باستان به ما رسیده است اما اگر احتیاط نکنید ممکن است نهتنها برایتان مفید نباشد بلکه به شما آسیب نیز برساند.
پس اگر میخواهید از خطرات ورزش یوگا در امان باشید، حتماً پیش از هر اقدامی با یک مربی مشورت کنید و چنانچه درگیر آسیبهای فیزیکی هستید، از پزشک خود نیز راهنمایی بخواهید.
سپس با توجه به تمام نکاتی که دربارهی مضرات یوگا گفتیم و رعایت احتیاط، این ورزش را زیر نظر یک مربی مجرب و در یک استودیوی حرفهای شروع کنید.
ما در MNstudio، شرایطی را فراهم کردهایم که همهی افراد بتوانند از سراسر ایران در کلاس های یوگا آنلاین ما شرکت کنند و از خطرات این ورزش در امان بمانند.